مبانی ممنوعیت جرایم فرهنگی در فقه امامیه و شافعیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته فقه و مبنی حقوق دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی

2 دانشیار گروه فقه و حقوق امامیه دانشگاه مذاهب اسلامی

3 استادیار گروه فقه و حقوق امامیه دانشگاه مذاهب اسلامی

چکیده

جرایم فرهنگی پدیده­‌ای پیچیده و چند وجهی است که صدمات و آسیبهای آن بر فرهنگ جوامع به گونه­‌ای است که می­‌تواند منجر به وارونه­‌سازی ارزشها و هنجارها گردد. این نوع جرایم به معنی هرگونه فعل یا ترک فعل است که علیه فرهنگ یا اجزاء آن تحقق یافته و منجر به تخریب، تحریف، واژگونی فرهنگ یا جریحه­‌دار شدن وجدان عمومی می­‌گردد. به رغم تأثیر فراوان جرایم علیه فرهنگ، بالاخص در کشورهای اسلامی، آن­‌طور که بایسته است مورد توجه نبوده و تنبیه خاطیان به نحو متناسب اعمال نمی­‌گردد. در این پژوهش تلاش شده است با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­‌ای، مبانی فقهی ممنوعیت این جرایم از منظر فقه امامیه و شافعیه بررسی شود. حاصل این پژوهش نشان می­‌دهد آیات افساد فی الارض، اجتناب از قول الزور و حرمت اشاعه فحشا، روایات حرمت تعلیم و تعلم حرام محض و وهن حق، دلیل عقل، قواعد لاضرر، یتحمل الضرر الخاص لدفع الضرر العام، التابع تابع، حسم ماده فساد، درء المفاسد اولی من جلب المصالح و حرمت اعانت بر اثم با توجه به مصادیق مختلف جرایم فرهنگی، بر ممنوعیت این جرایم دلالت دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

مبانی ممنوعیت جرایم فرهنگی در فقه امامیه و شافعیه

نویسندگان [English]

  • Fatemeh rahanjam 1
  • Mahdi Rahbar 2
  • Shakiba Amirkhani 3
1 PHD student in Islamic jurisprudence and law
2 Associate Professor at University of Islamic Denominations
3 Assistant Professor at University of Islamic Denominations
قرآن کریم.
ابن‌حجر هیتمی، احمد بن محمد (1357ق). تحفة المحتاج فی شرح المنهاج. قاهره: المکتبة التجاریة الکبری.
ابن­‌درید ازدی، محمد بن حسن (1407ق). جمهره اللغه. بیروت: دارالعلم.
ابن­‌عبدالسلام، عبدالعزیز بن عبدالسلام (1421ق). قواعد الأحکام فی مصالح الأنام. دمشق: دارالقلم.
ابن­‌منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت: دارالفکر؛ دارصادر.
انصاری، زکریا بن محمد (بی­‌تا). اسنی المطالب فی شرح روض الطالب. بیروت: دارالکتاب الإسلامی.
انصاری، مرتضی بن محمدامین (1413ق). کتاب المکاسب: قم: دفتر انتشارات اسلامی.
همو (1414ق). رسائل فقهیة‏. قم: مجمع اندیشه اسلامى‌.
آخوند خراسانی، محمد­کاظم (1410ق). درر الفوائد فی الحاشیة علی الفرائد. تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بورنو، محمد صدقی ‌بن احمد (1416ق). الوجیز فی ایضاح قواعد الفقه الکلیه. بیروت: مؤسسه الرساله.
جوهرى، اسماعیل بن حماد (1407ق). الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت: دارالعلم.
حسینی روحانی، سید محمدصادق (1412ق). فقه الصادق. قم: مؤسسه دارالکتاب.
حسینی مراغه‌ای، ‌سید عبدالفتاح بن علی (1417ق). العناوین الفقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
خطیب شربینی، محمد بن احمد (1285ق). السراج المنیر. قاهره: مطبعه بولاق.
خطیب، عبدالکریم یونس (بی­‌تا). التفسیر القرآنی للقرآن. قاهره: دارالفکر.
خمینی، سید روح‌الله (1390ق). تحریر الوسیله. قم: مکتبه العلمیه الإسلامیه.
همو (1382ش). تهذیب الاصول. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
همو (1381ش). المکاسب المحرمه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خویی، سید ابوالقاسم (1377ش). مصباح الفقاهة. قم: داوری.
دورکیم، امیل (1381ش). تقسیم کار اجتماعى (ترجمه باقر پرهام). تهران: مرکز.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. دمشق: دارالقلم؛ بیروت: الدار الشامیة.
زحیلی، محمد مصطفی (1427ق). القواعد الفقهیه و تطبیقاتها فی المذاهب الأربعه. دمشق: دارالفکر.
زرقاء، مصطفی احمد (1409ق). شرح القواعد الفقهیه. دمشق: دارالقلم.
زلمی، مصطفی (1398ش). قواعد فقهی معاصر (ترجمه احمد نعمتی). تهران: احسان.
زمخشرى، محمود بن عمر (1417ق). الفائق فی غریب الحدیث. بیروت: دارالکتب العلمیه.
سبکی، علی بن عبدالکافی، و سبکی، عبدالوهاب بن علی (1416ق). الإبهاج فی شرح المنهاج. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ستوده، هدایت‌الله (1373ش). مقدمه‌ای بر آسیب‌شناسی اجتماعی. تهران: آوای نور.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی­‌بکر (1411ق). الأشباه و النظائر. بیروت: دارالکتب العلمیه.
همو (1401ق). الإکلیل فی استنباط التنزیل. بیروت: دارالکتب العلمیه.
صدر، سید محمدباقر (1987م). دروس فی علم الأصول. بیروت: دارالکتب.
طباطبایى، سید محمدحسین (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
طبری، محمد بن جریر (1422ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. قم: دارالهجره.
طریحی، فخرالدین بن محمد (1416ق). مجمع البحرین. تهران: المکتبة المرتضویة.
طوسی، محمد بن حسن (1416ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عالم، عبدالرحمن (1383ش). بنیادهای علم سیاست. تهران: نی.
فاضل تونی، محمد حسین (1412ق). الوافیة فی اصول الفقه. قم: مجمع الفکر الإسلامی.
فراهیدى، خلیل بن احمد (بی­‌تا). کتاب العین. بی‌جا: دار و مکتبة الهلال.
قائم مقامی، سید عباس (1378ش). کاوشهای فقهی. تهران: امیرکبیر.
کلینی، محمد بن یعقوب (1367ش). الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
ماوردی، علی بن محمد (1419ق). الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی و هو شرح مختصر المزنی. بیروت: دارالکتب العلمیه.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
محامی، احمد حسین یعقوب (1417ق). النظام السیاسی فی الاسلام. بیروت: دارالإسلامیه.
مصطفوی، سید محمدکاظم (1421ق). القواعد الفقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
منتظری، حسینعلی (1409ق). دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الإسلامیه. قم: المرکز العالمی للدراسات الإسلامیه.
H. Schein, Edgar (2004). Organizational Culture and Leadership. Published by Jossey-Bass.
Parmelee, Maurice (1918). Criminology. New York: Maxmillan.
Tylor, Edward (1920). Primitive Culture. New York: J.P. Putnam's Son.