توهین به مقدسات از نظر فقه مذاهب اسلامی و منشور بین‌المللی حقوق بشر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای فقه و حقوق خصوصی دانشگاه خوارزمی

2 استادیار گروه فقه و حقوق امامیه دانشگاه مذاهب اسلامی

3 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی

چکیده

توهین به مقدسات ادیان و مذاهب در پوشش آزادی بیان، تهدیدکننده صلح و امنیت جهان است و بنا بر برخی اسناد منشور بین‌المللی حقوق بشر منع شده و مصداق نقض حقوق بشر است؛ اما در غرب دچار سیاست دوگانه است. فرانسه که خود را مهد آزادی و حقوق بشر می‌داند در موضوعات یکسان، مواضع مختلف دارد. احترام به مقدسات و حفظ حرمتها، باعث بسط ارتباطات و تحکیم همزیستی مسالمت‌آمیز پیروان ادیان و مذاهب مختلف است. اسلام اهانت به مقدسات خویش را نکوهیده و بر عدم اهانت به مقدسات دیگران نیز تأکید دارد. التزام عملی به اعلامیه و میثاق‌نامه‌های حقوق بشر در جهان -خاصه که در دانمارک، فرانسه و... با هدف ایجاد تفرقه دینی و مذهبی نسبت به ساحت قدسی پیامبر اسلام اهانت می‌شود- و رفع خلأهای قانونی این جرم در کشور، بیش از هر زمان ضروری می‌نماید. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی، در صدد بررسی توهین به مقدسات با توجه به فقه مذاهب اسلامی، اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق‌نامه بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است. توهین به مقدسات از نظر مذاهب اسلامی و نظام حقوقی ایران موجب مجازات و در اسناد حقوق بشری نیز منع شده­ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Insulting the Sanctities of Religions in Terms of the Jurisprudence of Islamic Denominations and the International Charter of Human Rights

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Pourbafrani 1
  • Hamed Rostami Najafabadi 2
  • Meysam Mohammadi 3
1 Ph.D at Kharazmi University
2 Assistant Professor at University of Islamic Denominations
3 PhD student at University of Islamic Denominations
چکیده [English]

Insulting the sanctities of religions and denominations under the guise of freedom of speech is a threat to the peace and security of the world, and according to some documents of the International Charter of Human Rights, it is prohibited and is an example of violation of human rights; However, the Western countries have a dual policy about this issue. France, which considers itself the cradle of freedom and human rights, has different positions in similar situations. Respecting the sanctities and preserving the sacred concepts, expands the communications and strengthens the peaceful coexistence of the followers of different religions. Islam condemns the insult to its sanctities, and emphasizes not to insult the sanctities of others. A practical commitment to the declaration and human rights treaties in the world - especially in Denmark, France, etc., with the aim of creating religious and denominational division, insults are made towards the holy Prophet of Islam (SAW) - and to eliminate the legal loopholes of this crime in the country, is necessary more than ever. This research, with a descriptive-analytical method, aims to investigate the insult to sacred concepts according to the jurisprudence of Islamic religions, the Universal Declaration of Human Rights and the International Covenant on Civil and Political Rights. Insulting sacred concepts is punishable from the viewpoint of Islamic denominations and Iranian legal system and is also prohibited in human rights.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Insult
  • Sanctities
  • Imami Jurisprudence
  • Sunni Jurisprudence
  • Islamic Penal Code
  • Human Rights
قرآن کریم.
ابراهیمیان، حجت­‌الله؛ صدیقی، عبدالسبحان، «کیفر توهین و دشنام اشخاص از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی و حقوق ایران و افغانستان»، مجله فقه مقارن، شماره 14، 1398ش.
ابن­‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، منهاج السنه النبویه، بی‌جا، مؤسسه قرطبه، 1406ق.
ابن­‌جزی کلبی، محمد بن احمد، القوانین الفقهیة فی تلخیص مذهب المالکیة، بیروت، دارالتراث، 2001م.
ابن­‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، هند، مطبعة دائرة ­المعارف النظامیة، 1325ق.
ابن­‌حزم، علی بن احمد، المحلی بالآثار، بیروت، دارالفکر، بی­‌تا.
ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، بیروت، دارالتراث، بی‌تا.
ابن­‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر، 1414ق.
اشرف، صدیقه، «جایگاه فقهی و حقوقی جرم اهانت به مقدسات اسلام»، مجله فقه‌ و تاریخ تمدن، شماره 19، 1388ش.
آقایی‌نیا، حسین، حقوق کیفری اختصاصی، تهران، میزان، 1394ش.
بخشی­‌زاده اهری، امین، محشای قانون مجازات اسلامی از منظر دکترین و طراحان سؤال، تهران، عصر اندیشه، 1392ش.
بکاریا، سزار، رساله جرایم و مجازاتها، ترجمه محمدعلی اردبیلی، تهران، میزان، 1389ش.
بهوتی، منصور بن یونس، الروض المربع شرح زاد المستقنع، بیروت، دارالجیل، بی‌تا.
پاد، ابراهیم، حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)، تهران، دانشگاه تهران، 1352ش.
توکلی مقدم، ابراهیم، «بررسی فقهی هتک معصومین»، مجله فقه و اصول (تا اجتهاد)، شماره 5، زمستان 1391 و بهار 1392ش.
جزیری، عبدالرحمن؛ غروى، سید محمد؛ یاسر، مازح، الفقه علی المذاهب الاربعه و مذهب اهل ‌البیت، بیروت، دارالثقلین، 1419ق.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش، 1392ش.
جوهرى، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت، دارالعلم للملایین، 1410ق.
حسینی زبیدی، محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، مکتبه الحیاة، بی‌تا.
حلی، حسن بن یوسف، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، بی‌تا.
خمینی، سید روح­‌الله، تحریر الوسیله، قم، دارالعلم، 1409ق.
دهخدا، علی­‌اکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، 1372ش.
زراعت، عباس، «بررسی فقهی و حقوقی جرم سب­‌النبی»، مجله دانشکده الهیات دانشگاه مشهد، شماره 57، 1381ش.
زینلی، جمال­‌الدین، نصب الرایه لاحادیث الهدایه، بی‌جا، بی‌نا، 1369ق.
سراج انصاری، عمر بن علی، التذکره فی الفقه الشافعی، بیروت، دارالتراث، 2001م.
شرف­‌الدین، سید عبدالحسین، اجتهاد در برابر نص، ترجمه علی دوانی، بی‌جا، کتابخانه بزرگ اسلامی، 1396ش.
شریف مرتضی، علی بن حسین، الإنتصار فی انفرادات الإمامیة، نجف ، مطبعه الحیدریه، 1971م.
صانعی، پرویز، حقوق کیفری عمومی، تهران، گنج دانش، 1372ش.
طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1374ش.
طبسی، نجم­‌الدین، موارد السجن فی النصوص و الفتاوی، قم، مکتب الاعلام الإسلامی، 1374ش.
طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش.
عبدالناصر، جمال، موسوعه فی الفقه الإسلامی، قاهره، مجلس الاعلی للشئون الإسلامیه، 1411ق.
علیان امینی، حسین، موسوعه احکام المرتد فی الشریعه الإسلامیه، بی‌جا، مرکز العلوم و الثقافه الإسلامیه، 1429ق.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، بیروت، دارالصعب؛ دارالتعارف، 1401ق.
گلپایگانی، سید محمدرضا، الدر المنضود، قم، چاپخانه علمیه، بی‌تا.
گلدوزیان، ایرج، حقوق کیفری اختصاصی، تهران، دانشگاه تهران، 1388ش.
محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1408ق.
مفید، محمد بن محمد، المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، 1413ق.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1403ق.
موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، فقه الحدود و التعزیرات، قم، مؤسسه النشر لجامعة المفید، 1427ق.
موسوی ‌بجنوردی، سید حسن، القواعد الفقهیه، قم، الهادی، 1377ش.
همو، القواعد الفقهیه، قم، اسماعیلیان، 1410ق.
مؤمنی، عابدین، حقوق جزای اختصاصی اسلام، تهران، سمت، 1397ش.
مؤمنی، عابدین؛ صدیقی، عبدالسبحان، «مجازات سب­‌النبی از دیدگاه مذاهب اسلامی و حقوق ایران و افغانستان»، مجله مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، شماره 51، 1398ش.
میرمحمدصادقی، حسین، حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی)، تهران، میزان، 1392ش.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1404ق.
نسائی، احمد بن شعیب، سنن النسائی، بیروت، دارالکتاب العربی، 1414ق.
نمری، یوسف بن عبدالله، الکافی فی فقه اهل المدینة، بیروت، دارالتراث، 2001م.
وهیبی، محمد بن عبدالله، دیدگاه اهل­‌سنت در مورد اصحاب، ترجمه اسحاق بن عبدالله دبیری، ریاض، وزارت شؤون اسلامی و اوقاف و دعوت و ارشاد، 1428ق.
هاشمی، سید حسین، ارتداد و آزادی، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1384ش.