تبری از عیوب مبیع در فقه اسلامی و حقوق مدنی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه ایلام

چکیده

موضوع تبری جستن از عیب مبیع یکی از مسائل مبتلابه جامعه است. افراد روزانه با این مسئله روبه­‌رو می‌­شوند و لذا بیان احکام و جوانب گوناگون آن دارای اهمیت به‌­سزایی است. تبری جستن از عیوب، در صورتی است که بایع از عیوب مبیع تبری کرده باشد، یعنی عهده عیوب را از خود سلب کرده باشد و یا مالش را با تمام عیوب بفروشد که در صورت ظهور عیب، مشتری حق رجوع به بایع را ندارد و در صورتی که بایع از عیب خاصی تبری کرده باشد، مشتری تنها نسبت به همان عیب حق مراجعه ندارد. این مقاله به شرط برائت از عیوب در حال عقد و از عیوب مجدد از دیدگاه شیعه، اهل­‌سنت و حقوق مدنی پرداخته و ابعاد مختلف آن را بررسی کرده است. هم‌­چنین مسائلی مانند اینکه بایع حاکم و زمامدار باشد و نوشتن عبارت «جنس فروخته‌­شده پس گرفته نمی‌­شود» بر روی درِ فروشگاهها و اینکه آیا این موارد می‌­تواند به­‌معنای برائت جستن از عیوب باشند یا نه را هم مورد کنکاش قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Renouncing of the Defects in Sold Goods in Islamic Jurisprudence and Iran Civil Law

نویسنده [English]

  • Abdoljabar Zargoosh Nasab
Assistant Professor of Ilam University
چکیده [English]

Renouncing of the defects in sold goods is one of the important issues in the society. People face with this problem in their daily life, so it is very important to express the rules about it and the different aspects of it. Renouncing of the defects in sold goods refers to the situation in which the seller renounces the defects in the sold goods, it means that the seller declares that he is not responsible for the defects of the goods, or sells his properties with all defects. In this situation, if any defects appear, the buyer has no right to refer to the seller, and if the seller renounces a special defect then the buyer does not have the right to refer to the seller because of that defect. This study deals with the condition of renouncing the defects during contract and renewed defects, from the viewpoints of Shiite and Sunnite jurisprudence and the civil law and investigates the different aspects of it. Also, issues such as the situation in which the seller is the government; and writing the sentence on the door of stores expressing “No return”, have been investigated in order to find out that these cases mean renouncing of the defects or not.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Selling
  • Renouncing
  • Defect
  • Condition
ابن­‌حزم، علی بن احمد، المحلی بالآثار، بیروت، دارالآفاق، 1421ق.
ابن­‌زهره حلبی، حمزه بن علی، غنیة النزوع، قم، مؤسسه امام صادق، 1417ق.
ابن­‌عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، بیروت، دارالفکر، 1386ق.
ابن­‌فارس، احمد، حلیه الفقهاء، بیروت، الشرکة المتحدة للتوزیع، 1413ق.
ابن­‌قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، مصر، دارالهجر، 1412ق.
ابن­‌نجم، عبدالله، عقد الجواهر الثمینة فی مذهب عالم المدینه، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1415ق.
ابن­‌همام حنفی، محمد بن عبدالواحد، فتح القدیر، قاهره، مطبعه مصطفی البابی الحلبی، 1389ق.
امامی، سید حسن، حقوق مدنی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1368ش.
انصاری، مرتضی بن محمدامین، المکاسب، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1427ق.
بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، بیروت، دارصادر، بی­‌تا.
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1411ق.
حر عاملی، محمد بن حسن، ‌تفصیل وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعه، تهران، المکتبة الاسلامیة، 1403ق.
حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، قم، المکتبة المرتضویة، بی‌­تا.
دارقطنی، علی بن عمر، سنن الدارالقطنی، قاهره، دارالمحاسن، 1386ق.
سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، بیروت، دارالمعرفة، 1406ق.
شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج الی معرفة معانی الفاظ المنهاج، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1421ق.
شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیه فی الفقه الامامیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1414ق.
شهید ثانی، زین‌­الدین بن علی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم، علمیه، 1396ق.
طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1433ق.
همو، المبسوط فی فقه الإمامیه‌، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه،‌ 1387ق.
قرافی، احمد بن ادریس، الذخیره، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1994م.
کاتوزیان، ناصر، اعمال حقوقی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1390ش.
کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت، دارالفکر، 1416ق.
مالک بن انس، الموطأ، قاهره، دارالریان للتراث، 1408ق.
ماوردی، علی بن محمد، الحاوی الکبیر فی فقه الامام الشافعی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1414ق.
مزنی، ابراهیم بن اسماعیل، مختصر المزنی، بیروت، دارالمعرفه، بی‌­تا.
مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1972م.
میاره فاسی، محمد بن احمد، شرح میاره لتحفة الحکام، بیروت، دارالفکر، بی‌­تا.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1400ق.
هاشمی شاهرودی، سید محمود، بحوث فی علم الاصول (تقریرات شهید محمدباقر صدر)، قم، دارالمعارف، 1426ق.