نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشگاه یاسوج
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
An important question after the death of a testator is whether his or her debts and obligations are cancelled when exceeding the value of the deceased person’sproperties or they are exigible from the possible revenues derived from his or her properties in the future. Many scholars believe that, considering the completion of the Dhimma (obligation) and Ahliyyat (capacity for acquisition) after death, debts and obligations are cancelled and the revenues derived from the properties of the deceased person belong to the heirs. Using a descriptive-analytical method, the present study aims to reexamine the principles of the theory of the termination of obligations after death and the status of obligations exceeding the value of the deceased person’sproperties until the return of debts from the perspective of Islamic schools. The paper also aims to study the relationship between Tamattu (enjoyment) and Dhimma (obligation) and to present arguments for the persistence of obligations after death besides critiquing the principles of different views on the issue. Finally, the paper concludes that debts and obligations persist after death as the obligation of the deceased person. According to this view, not only the debts must be paid from the properties remained after death but also the exceeding amount is exigible. Therefore, the revenues derived from the properties belong to the deceased person until the complete liquidation of debts.
کلیدواژه‌ها [English]
قرآن کریم.
آملی، محمدتقی، کتاب الصلاة (تقریرات میرزا محمدحسین نائینی)، تهران، مکتبة البوذرجمهری، بی‌تا.
ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم، اسماعیلیان، 1364ق.
ابن‌ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق.
ابن‌حزم، علی بن احمد، المحلی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1408ق.
ابن رجب سلامی، عبدالرحمن بن احمد، القواعد، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی‌تا.
ابن‌فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1404ق.
ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد، الشرح الکبیر، بیروت، دارالکتب العربی، 1348ق.
همو، المغنی، قاهره، دارالهجرة، 1410ق.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408ق.
ابوجیب، سعدی، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحاً، دمشق، دارالفکر، 1408ق.
احمد بن حنبل، المسند، بیروت، دارالفکر، 1414ق.
اصفهانی، محمدحسین، حاشیة المکاسب، قم، پایه دانش، 1425ق.
همو، حاشیة المکاسب، قم، جامعة المصطفی لاحیاء التراث، 1418ق.
امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، تهران، کتاب فروشی اسلامیه، 1350ش.
انصاری، مرتضی بن محمدامین، الوصایا و المواریث، قم، المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الأنصاری، 1415ق.
همو، کتاب المکاسب، قم، المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الأنصاری، 1420ق.
بخاری حنفی، عبدالعزیز بن احمد، کشف الأسرار عن أصول فخر الإسلام البزدوی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1418ق.
بلخی، حسن بن منصور، الفتاوی العالمکیریه فی مذهب ابی‌‌حنیفه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1400ق.
بهوتی، منصور بن یونس، شرح منتهی الإرادات، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی مذاهب الاربعة، بیروت، دارالثقلین، 1419ق.
جواهری، حسن، بحوث فی الفقه المعاصر، بیروت، دارالذخائر، 1419ق.
حائری، سیدکاظم، فقه العقود، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1403ق.
حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403ق.
حسینی عاملی، سیدمحمدجواد، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
خفیف، علی، أحکام المعاملات الشرعیة، قاهره، دارالفکر العربی، 1429ق.
خمینی، سیدروح الله، تحریر الوسیله، قم، دارالعلم، بی‌تا.
خویی، سیدابوالقاسم، المسائل الشرعیة، بیروت، مؤسسة المنار، 1996م.
همو، مبانی تکملة المنهاج، قم، مؤسسه احیاء آثار امام خویی، 1386ش.
همو، مصباح الفقاهة، بیروت، دارالهادی، 1412ق.
دمیاطی شافعی، عثمان بن محمد، إعانة الطالبین علی حل ألفاظ فتح المعین، بیروت، دارالفکر، 1418ق.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، 1372ش.
رملی، احمد بن حمزه، حاشیة الرملی علی شرح التحریر، قاهره، المکتبة الازهریة، 1389ق.
زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دارالفکر، 1404ق.
همو، الوجیز فی اصول الفقه، بیروت، دارالفکر، 1419ق.
زرقاء، مصطفی، المدخل إلی نظریة الالتزام العامة فی الفقه الإسلامی، دمشق، دارالقلم، 1420ق.
سالمی، عبدالله، معارج الآمال علی مدارج الکمال، عمان، وزارة التراث القومی و الثقافة، بی‌تا.
سنهوری، عبدالرزاق، الوسیط فی شرح القانون المدنی، بیروت، منشورات الحلبی الحقوقیة، 1998م.
همو، مصادر الحق فی الفقه الإسلامی، بیروت، الدراسات الاسلامیة، 1967م.
شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، قم، منشورات المفید، بی‌تا.
شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، 1418ق.
شهیدی، مهدی، حقوق مدنی (سقوط تعهدات)، تهران، مجد، 1390ش.
صفایی، سیدحسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی: اشخاص و اموال، تهران، میزان، 1382ش.
طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، حاشیة المکاسب، قم، اسماعیلیان، 1420ق.
طباطبایى، سیدعلی بن محمدعلی، ریاض المسائل، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، 1418ق.
طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیة، قم، المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة، 1351ش.
فاضل کاظمی، جواد، مسالک الافهام الی آیات الأحکام، تهران، مرتضوی، 1365ش.
فاضل مقداد (سیوری حلی)، مقداد بن عبدالله، نضد القواعد الفقهیة علی مذهب الامامیة، قم، مکتبة آیةالله مرعشی نجفی، 1403ق.
فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1423ق.
فراهیدی، خلیل، العین، قم، اسوه، 1414ق.
قرافی، احمد بن ادریس، الفروق، بیروت، عالم الکتب، بی‌تا.
قلعه جی، محمد رواس، معجم لغة الفقهاء، بیروت، دارالنفائس، 1408ق.
کاتوزیان، ناصر، نظریه عمومی تعهدات، تهران، یلدا، 1374ش.
مالک بن انس، الموطأ، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1406ق.
محقق حلی، جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، قم، سیدالشهداء، 1407ق.
همو، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، استقلال، 1409ق.
معجم الوسیط، مجمع اللغة العربیة، قاهره، مکتبة الشروق الدولیة، 2004م.
معلوف، لوئیس، المنجد فی اللغة و الأعلام، بیروت، دارالمشرق، 1997م.
معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران، امیرکبیر، 1375ش.
مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسة، تهران، مؤسسه الصادق، 1374ش.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان فی احکام القرآن، تهران، المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا.
همو، مجمع الفائدة و البرهان، قم، جامعه مدرسین، 1403ق.
میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن، جامع الشتات، تهران، شرکة الرضوان، 1396ق.
نجفی خوانساری، موسی بن محمد، منیة الطالب فی شرح المکاسب (تقریرات آیةالله نائینی)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1418ق.
)