بررسی آرای فقهی فریقین در مسائل اجتماعی شبیه سازی انسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

2 استادیار جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

شبیه‌­سازی حیوانات از شگفت‌­­آورترین دستاوردهای عصر جدید است. از زمان تولید اولین حیوان به این روش، محافل دینی در کشورها و مذاهب مختلف، به بررسی ابعاد مختلف تولید احتمالی انسان به این روش پرداخته­‌اند. از جمله ادله­‌ای که مخالفان شبیه­‌سازی انسان مطرح کرده­‌اند آثار مخرب اجتماعی آن است. مقاله حاضر پژوهشی است توصیفی ـ تحلیلی برای بررسی آراء فقهی علمای اهل­‌سنت و شیعه در مورد مهمترین مسائل و پیامدهای اجتماعی شبیه‌­سازی انسان. از بین بردن سنت تباین، به‌­هم خوردن توازن جمعیتی جنس زن و مرد، تولید انسانهای بی­‌هویت، نابودی خانواده، انفجار جمعیتی و کمبود غذا، مهمترین چالشهای اجتماعی شبیه‌­سازی انسان است. آراء علمای اهل‌­سنت و شیعه در هر کدام از این مسائل مطرح و بررسی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Shia and Sunni Jurisprudential Views on the Issues Related to Human Reproductive Cloning

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hosein Mokhtari 1
  • Morteza Agha Mohammadi 2
1 Associate Professor at Imam Khomeini Education and Research Institute (RA)
2 Assistant Professor at Al-Mustafa International University
چکیده [English]

Animal reproductive cloning is one of the most amazing achievements of the modern time. From the moment that the first animal was cloned, religious circles in different countries and from different religions have dealt with various dimensions of the probable production of human using the new technology in near future. Destructive social effects resulted from this new advancement are included among the objections raised against it. This article is aimed at studying the jurisprudential views of the Shia and Sunni scholars on the social consequences of human reproductive cloning. Destroying the tradition of heterogeny, distorting the gender population balance, production of humans without identity, destruction of family foundation, human population explosion on the planet and the shortage of food, are the most significant social consequences about Human Reproductive Cloning. After presenting the opinions of Sunni scholars regarding this issue, the views of the Shia scholars will be expressed and studied in an analytical comparative way.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human Reproductive Cloning
  • Social Consequences
  • Sunni Scholars
  • Shia Scholars
قرآن کریم.
آقامحمدی، مرتضی، cloning from Shia viewpoint، قم، عروة الوثقی، 1396ش.
آیتی، سید محمدرضا، و محمدباقر عامری­‌نیا، «نقد و بررسی دیدگاههای اهل‌­سنت در شبیه­‌سازی انسانی»، فصلنامه فقه و مبانی حقوق، سال چهارم، شماره 12، 1387ش.
ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسند الإمام احمد بن حنبل، بیروت، مؤسسه الرساله، 2001م.
اسلامی، سید حسن، «چالشهای اجتماعی و علمی شبیه‌­سازی انسان»، مجله فقه، شماره 47، بهار 1385ش.
برزنجی، منذر طیب، و شاکر غنی عادلی، عملیات اطفال الانابیب و الاستنساخ البشری، بیروت، مؤسسه الرساله، 2001م.
تسخیری، محمدعلی، «نگاهی به موضوع شبیه‌سازی انسان به کمک تکنولوژی جدید»، مجله فقه اهل‌بیت، شماره 52، زمستان 1386ش.
جناتی، محمدابراهیم، «گفتگو با آیت‌الله جناتی»، مجله فقه، شماره 46، زمستان 1384ش.
جواهری، حسن، «تقسیم جنینی و شبیه­‌سازی»، ترجمه مجید مرادی، مجله فقه، شماره 47، بهار 1385ش.
حائری، سید کاظم، «شبیه­‌سازی انسان»، مجله فقه اهل­‌بیت، شماره 55، پاییز 1387ش.
خادمی، نورالدین مختار، الاستنساخ بدعه العصر، بیروت، دار وحی القلم، 2004م.
خطاب، عبدالمعز، الاستنساخ البشری هل هو ضد مشیه الالهیه؟، دارالذهبیه، بی­‌تا.
رستمی، ثریا، «نقد و بررسی اجمالی دلایل تحریم شبیه‌سازی از منظر عالمان اهل‌سنت»، مجله آموزه‌های فقه مدنی، شماره 3، 1388ش.
سلامی، محمد مختار، جریده الصباح التونسیه، عدد 15638، السنه 47، 18 جوان 1997م.
سعدی، سلمان، الاستنساخ بین العلم و الفقه، بیروت، دارالحرف العربی، 2002م.
شافعی، محمد فرید، الاستنساخ بین اوهام الغرب و حقائق الاسلام، مصر، دارالبیان، 2003م.
شاطبی، ابراهیم بن موسی، الموافقات فی اصول الشریعه، بیروت، دارالمعرفه، بی‌­تا.
شحاده، حسام‌­الدین، الاستنساخ بین العلم و الفلسفه و الدین، دمشق، مرکز العلم و السلام للدراسه و النشر، 1998م.
شهیدی، مهدی، مجموعه مقالات حقوقی، تهران، مجد، 1383ش.
شوقی، احمد، «کل انجاز علمی یجمع بین الخیر و الشر»، در: الاستنساخ بین العلم و الدین، 1998م.
علوان، محمد، الاستنساخ البشری بین القرآن و العلم الحدیث، قاهره، دارالوفاء، 1998م.
عوده، ریاض احمد، الاستنساخ فی میزان الاسلام، عمان، دار اسامه، 2003م.
غانم، محمد احمد، الاستنساخ؛ الماهیه- انواعه- عملیاته- احکامه- رأی الدین و العلماء فی الاستنساخ، اسکندریه، المکتب الجامعی الحدیث، 2009م.
غنیم، کارم، الاستنساخ و الانجاب بین تجریب العلماء و تشریع السماء، قاهره، دارالفکر العربى، 1998م.
قرضاوی، یوسف، «الاستنساخ انه ضد ظاهره التنوع»، در گفت‌­وگو با شبکه الجزیره، 2001م، در آدرس:
http://www.aljazeera.net/prpgrams/shareea/articles/2001/4/4-3-1.htm
قره­‌داغی، عارف علی عارف، مسائل شرعیه فی الجینات البشریه، مالزی، دانشگاه بین‌­المللی اسلامی مالزی، 2011م.
مصباح، عبدالهادی، الاستنساخ بین العلم و الدین، دارالمصریه اللبنانیه، 1997م.
محمد حمید، فوزی، الاستنساخ البشری بین التحلیل و التحریم، دمشق، دار صفدی، 1999م.
محمدی، علی، «کژفهمی­‌های شبیه‌­سازی انسان»، مجله ذهن، ، شماره 21 و 22، بهار و تابستان 1384ش.
مرادی، مجید، «شبیه‌­سازی از نگاه آیت‌­الله سید محمدحسین فضل­‌الله»، مجله فقه، شماره 46، زمستان 1384ش.
مکارم شیرازی، ناصر، پایگاه اطلاع رسانی آیت­‌الله العظمی مکارم شیرازی، بی‌تا، آدرس:
https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&typeinfo=21&catid=46798
موفعه، سعید بن منصور، الموسوعه الفقهیه للاجنه و الاستنساخ البشری، اسکندریه، دارالایمان، 2005م.
موسوی بجنوردی، سید محمد، مجموعه مقالات فقهی حقوقی اجتماعی، پژوهشکده امام خمینی، 1381ش.
مؤمن، محمد، «شبیه­‌سازی»، مجله فقه، شماره 46، زمستان 1384ش.
ولی‌­زاده، رحمان، احمد آری و مهرعلی پیردهی، «بررسی فقهی شبیه‌­سازی»، فصلنامه تخصصی فقه و مبانی حقوق، شماره 6، زمستان 1385ش.
Cloning, from National Human Genome Research institute, 2015, June 11: https://www.genome.gov/25020028
Kfoury, C., “Therapeutic cloning: promises and issues”, McGIll journal of medicine, 2007.
OBACK, B., & WELLS, D., “Donor Cells for Nuclear Cloning: Many Are Called, but Few Are Chosen”, CLONING AND STEM CELLS, Vol 4, No 2, 2002.
Rossant, J., & Lunenfeld, S., THE SCIENCE AND APPLICATION OF CLONING, Toronto- Boston: Research Institute, Mount Sinai Hospital, Toronto; and by Stuart Orkin, Children’s Hospital and Dana Farber Cancer Institute, Boston, 1997.
Singer, P., & Karen, D., “IVF Technology and the Argument from Potential”, Philosophy and Public Affairs, 1988.