بازکاوی تطبیقی جمع دو سوره در نماز واجب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 دانشیار گروه علوم قرآنی دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

از جمله مسائل مورد اختلاف فقهای مذاهب اسلامی، «قِران» در نماز واجب است. «قِران» به‌­معنای جمع نمودن میان دو سوره قرآن کریم بعد از حمد در یک رکعت از نماز است. مسئله‌­ای که باید پاسخ داده شود این است که با توجه به اینکه قرائت قرآن در کتاب و سنت بسیار سفارش شده و از دیگر سوی در روایات، قرائت دو سوره بعد از حمد مورد نهی قرار گرفته است، وظیفه چیست؟ فتوای برخی از فقها تحریم و حتی بعضاً مبطل بودن آن است. برخی دیگر آن را تجویز نموده و اما مکروه می‌شمارند و شماری نیز آن را مباح می‌دانند. این مقاله با نگاهی تقریبی و به­‌شیوه تحلیلی موضوع را بازکاوی کرده است. براساس مطالعه انجام‌­گرفته، به‌­استناد آیات قرآن کریم و احادیث رسیده از پیامبر اکرم(ص) و با عنایت به سایر ادله فقهی موجود، به نظر می‌­رسد که مقتضای جمع میان ادله، کراهت قِران باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Analysis of the Permissibility of Reciting Two Chapters of the Holy Quran in an Obligatory Prayer

نویسندگان [English]

  • Muhammad Imami 1
  • Seyed Ali Delbari 2
1 Associate Professor of Razavi Islamic Sciences University
2 Associate Professor of Razavi Islamic Sciences University
چکیده [English]

One of the problems which is a subject of argument among Islamic jurists is that whether reciting two chapters of the holy Quran after Surah al-Fatihah is permitted in a single unit (Rak‘ah) of an obligatory prayer or not. Reciting two chapters of the holy Quran after Surah al-Fatihah in a single unit is called Qiran. Some scholars maintain that it is forbidden and even it causes the prayer to become void. Some others believe that it is better not to be recited; and eventually some hold that it is permitted. This research analyses the issue comparatively and through study of the verses of the Quran and the traditions of the holy prophet if Islam and other Jurisprudential proofs, has come to the conclusion that it is not forbidden to recite two chapters of the holy Quran after Surah al-Fatihah, but this is recommended not to be done in obligatory prayers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • A Surah (Chapter) of Quran
  • Qiran
  • Prayer
  • Recitation
قرآن کریم.
آخوند خراسانی، محمدکاظم، کفایة الاصول، قم، مؤسسه آل­‌البیت، 1409ق.
ابن­‌ابی­‌جمهور احسائی، محمد بن علی، عوالی اللئالی، قم، سیدالشهدا، 1362ش.
ابن­‌ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق.
ابن­‌حنبل، احمد بن محمد، مسند احمد بن حنبل، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
ابن­‌داود، حسن بن علی، کتاب الرجال، نجف، مطبعة حیدریه، 1392ق.
ابن­‌عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، بیروت، دارالفکر، 1995م.
ابن­‌قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی مع الشرح الکبیر، بیروت، دارالکتاب العربی، بی­‌تا.
ابوداود سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی­‌داود، بیروت، دارالفکر، 1990م.
امامی، محمد، «بازکاوی عدم وجوب قرائت سوره کامل»، مجله مقالات و بررسیها، شماره 25، 1385ش.
انصاری، مرتضی بن محمدامین، فرائد الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1419ق.
بحرانی، یوسف، الحدائق الناضره، قم، دفتر انتشارات اسلامی، بی­‌تا.
بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت، دارالفکر، 1401ق.
بهوتی، منصور بن یونس، کشاف القناع، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418ق.
ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، بیروت، دارالفکر، 1403ق.
جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذهب الاربعة، قاهره، مکتبة البخاریة الکبری، بی‌تا.
حائری، محمدحسین، الفصول الغرویة، قم، داراحیاء العلوم الاسلامیة، 1404ق.
حجتی، سید محمدباقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1372ش.
حر عاملی، محمد بن حسن، ‌تفصیل وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعه، تهران، مکتبة الاسلامیة، 1403ق.
حطاب، محمد بن محمد، مواهب الجلیل، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1416ق.
حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، مشهد، طوس، بی‌تا.
همو، تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسه آل­‌البیت لاحیاء التراث، 1414ق.
همو، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
همو، مختلف الشیعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1412ق.
همو، منتهی المطلب، تبریز، حاج احمد، 1333ش.
همو، نهایة الاحکام فی معرفة الاحکام، قم، اسماعیلیان، 1410ق.
خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، قم، قدس محمدی، بی‌تا.
دارمی، عبدالله بن بهرام، سنن الدارمی، دمشق، مطبعة الاعتدال، بی‌تا.
دسوقی، محمد بن احمد، حاشیة الدسوقی علی الشرح الکبیر، داراحیاء الکتب العربیة، بی‌تا.
رازی اصفهانی، محمدتقی، هدایة المسترشدین، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1429ق.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، دمشق، دارالقلم؛ بیروت، الدار الشامیة، 1412ق.
رافعی، محمد عبدالکریم، فتح العزیز فی شرح الوجیز، دارالفکر، بی‌تا.
سمرقندی، علاءالدین، تحفة الفقهاء، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1414ق.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی­‌بکر، الإتقان فی علوم القرآن، قم، الشریف الرضی، بی‌تا.
شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1414ق.
همو، ذکری الشیعة فی احکام الشریعة، قم، ستاره، 1419ق.
شهید ثانی، زین­‌الدین بن علی، روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان، قم، مؤسسه آل­‌البیت لإحیاء التراث، بی‌تا.
طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروه الوثقی، بیروت، مؤسسه الاعلمی، 1409ق.
طباطبایی، سید علی بن محمد، ریاض المسائل، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1414ق.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی، 1415ق.
طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363ش.
همو، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
همو، الرسائل العشر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1404ق.
همو، الفهرست، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
همو، المبسوط فی فقه الامامیة، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه،‌ 1387ق.
همو، النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی، بیروت، دارالاندلس، بی­‌تا.
همو، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش.
عاملی، سید محمد، مدارک الاحکام. قم، مهر، 1410ق.
فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام عن قواعد الاحکام، قم، کتابخانه آیة­الله مرعشی نجفی، 1405ق.
فخرالمحققین، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، قم، المطبعه العلمیه، 1378ش.
فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، دارالهجرة، 1409ق.
فیومی، احمد بن محمد مقری، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم، دارالرضی، بی­‌تا.
قمی، میرزا ابوالقاسم، قوانین الاصول، چاپ سنگی، بی‌تا.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1388ش.
کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، پاکستان، المکتبة الحبیبیّة، 1409ق.
مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1983م.
محقق اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1403ق.
محقق حلی، جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، قم، سیدالشهداء، 1364ش.
محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل­‌البیت لاحیاء التراث، 1408ق.
مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش.
نسائی، احمد بن شعیب، سنن النسائی، بیروت، دارالفکر، 1348ق.
نووی، یحیی بن شرف، المجموع فی شرح المهذب، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
همو، روضة الطالبین، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا.