تحلیل انتقادی مبانی فقهی ماده 45 قانون مبارزه با مواد مخدر با تأکید بر فقه مقارن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 استادیار گروه فقه و حقوق، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران

3 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

قانونگذار ایران با وضع ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مجازات اعدام را برای چهار گروه از مجرمین در نظر گرفته است. از زمان تصویب این قانون تاکنون فقه‌­پژوهان و حقوقدانان برای این نحوه از جرم­‌انگاری و تعیین مجازات سنگین اعدام انتقاداتی را وارد داشته­‌اند لکن به تحلیلها و نقدها از نقطه­‌نظر فقه فریقین کمتر توجه شده است. از این­‌رو ضروری است در پژوهشی نو مبانی فقهی ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر با تأکید بر فقه مقارن بررسی، تحلیل و نقد شود. بر این اساس یافته پژوهش حاضر آن است که ادله و مبانی فقهی تعیین انحصاری مجازات اعدام مقرر در ماده 45 را پشتیبانی نمی‌کند، بلکه بررسی و تحلیل مبانی و ادله فقهی نتایج دیگری را حاصل می­‌نماید. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه­‌ای است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical Analysis of the Jurisprudential Foundations of Article 45 of the Anti-Narcotics Law with an Emphasis on Comparative Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Gholam Reza Ashoori 1
  • Hojatollah Fathi 2
  • Mohammad Ali Heidari 3
1 PhD student at Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
2 Assistant Professor at Research Institute for Islamic Culture and Thought, Qom, Iran
3 Assistant Professor at Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
چکیده [English]

Iranian legislator has provided the death penalty for four groups of criminals by enacting Article 45 of the Addendum to the Anti-Narcotics Law. Since the approval of this law, scholars and jurists have criticized this way of criminalizing and determining the heavy death penalty, but less attention has been paid to the analyzes and criticisms from the viewpoint of jurisprudence of Islamic schools of thought. Therefore, it is necessary to investigate, analyze and criticize the jurisprudential foundations of Article 45 of the Addendum to the Anti-Narcotics Law with an emphasis on comparative jurisprudence. Based on this, the findings of the current research are that the jurisprudential evidences and foundations do not support the exclusive determination of the death penalty stipulated in Article 45, but the examination and analysis of the jurisprudential foundations and evidences yield other results. The method of this research is descriptive-analytical using library resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jurisprudential Foundations
  • Comparative Jurisprudence
  • Corruption in the World
  • Drug Crimes
  • Article 45 of the Anti-Narcotics Law

مراجع

قرآن کریم.
ابن­‌ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق.
ابن­‌براج، عبدالعزیز بن نحریر، المهذب، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1406ق.
ابن­‌سعید حلی، یحیى بن احمد، نزهة الناظر فی الجمع بین الأشباه و النظائر، نجف، مطبعة الآداب‌، 1386ق.
ابن­‌قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1404ق.
ابن­‌قیم جوزیه، محمد بن ابی­‌بکر، الطرق الحکمیة فى السیاسة الشرعیة، بیروت، دارالجیل، بی­‌تا.
ابوزهره، محمد، العقوبة و الجریمة، بیروت، دارالفکر، بی­‌تا.
جزائری، عبدالله بن نورالدین، التحفة السنیة فی شرح النخبة المحسنی، تهران، مدرس، بی­‌تا.
جزیری، عبدالرحمن، الفقه على المذاهب الأربعة، بیروت، دارالفکر، 1411ق.
حبیبی تبار، جواد؛ حبیبی، ضامن علی، «مبانی فقهی مجازات اعدام در جرایم مواد مخدر»، فصلنامه فقه، شماره 80، 1393ش.
خطیب شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج الی معرفة معانی الفاظ المنهاج، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1416ق.
خمینی، سید روح­‌الله، تحریر الوسیله، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1384ش.
رستمی نجف‌آبادی، حامد، «بررسی قواعد فقهی تعزیرات»، مجله فروغ وحدت، شماره 23، بهار 1390ش.
زحیلی، وهبه، العقوبات الشرعیة و الاقضیة و الشهادات، منشورات کلیة الدعوة الاسلامیة، 1919م.
همو، الفقه الإسلامی و ادلته، دمشق، دارالفکر، 1409ق.
زحیلى، محمد، النظریات الفقهیة، دمشق، دارالقلم، 1993م.
زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی، 1407ق.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی­‌بکر، الدر المنثور فی تفسیر بالمأثور، بیروت، دارالفکر، 1421ق.
شافعی، محمد بن ادریس، التجسس فى عصر الرسول، بى‏‌جا، دارالشباب العربى، 1416ق.
شهید اول، محمد بن مکى، ‌القواعد و الفوائد، قم، کتابخانه مفید، بی‌­تا.
شهید ثانی، زین‌­الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم، کتابفروشی داوری، 1410ق.
شیبانی، محمد، نهج البیان عن کشف معانی القرآن، تهران، بنیاد دائرة­المعارف اسلامی، 1413ق.
صدرالشریعه ثانی، عبیدالله بن مسعود، شرح وقایه الروایه فی مسائل الهدایه، نسخه خطی موجود در کتابخانه مجلس، بی­‌تا.
صدقى، عبدالرحیم، الجریمة والعقوبة فى الاسلامیة، قاهره، مکتبة النهضة المصریه، 1408ق.
طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الإسلامیه، 1365ش.
عندلیب، حسین، «بررسی پیشینه فقهی مبارزه با مواد مخدر و نقدی بر مجازات اعدام»، فقه و حقوق معاصر، شماره 10، زمستان 1398ش.
قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، قاهره، دارالکتب المصریه، 1384ق.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1388ش.
ماوردی، علی بن محمد، الأحکام السلطانیه، بیروت، المکتب الاعلامى الاسلامى، 1999م.
محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، استقلال، 1403ق.
محقق داماد، سید مصطفی، قواعد فقه (بخش جزایی)، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، 1406ق.
مفید، محمد بن محمد، المقنعة، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق.
مؤمن قمی، محمد، «کاوشی در مجازات محارب و مفسد فی الارض»، فقه اهل بیت، شماره 35، 1385ش.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1404ق.
هاشمی شاهرودی، سید محمود، «محارب کیست و محاربه چیست؟»، فقه اهل بیت، شماره 13، 1377ش.
هاشمی، سید حسین، «نقد فقهی حقوقی استقلال جرم افساد فی الارض در قانون مجازات اسلامی 92»، فصلنامه حقوق تطبیقی، شماره 2، پاییز و زمستان 1395ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار