TY - JOUR ID - 138335 TI - واکاوی مستندات نابرابری دیه مسلمان و غیرمسلمان در فقه اسلامی JO - دوفصلنامه فقه مقارن JA - FM LA - fa SN - 2322-1976 AU - امینی, محمدامین AU - عربیان, اصغر AU - مریوانی, ناصر AD - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران AD - دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران AD - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 8 IS - 16 SP - 125 EP - 148 KW - دیه KW - غیرمسلمان KW - کافر KW - اهل کتاب KW - اهل‌ذمه KW - مستأمن DO - N2 - غیرمسلمان فردی است که به رسالت پیامبر اسلام یا اصلی معلوم­‌بالضروره در اسلام، ایمان ندارد. بر اساس فقه اسلامی، غیرمسلمان با پذیرش پیمان ذمه می­‌تواند ساکن سرزمینهای اسلامی شده و از مزایای حقوقی آن بهره‌مند گردد. در جرایم علیه نفس، علاوه بر قصاص یا عفو جانی، پرداخت دیه به مجنی­‌علیه نیز مشروعیت دارد. مشهور فقهای امامیه، مالکیه، شافعیه، حنابله، ظاهریه و اباضیه، میزان دیه غیرمسلمانان را پایین­‌تر از میزان دیه مسلمانان دانسته­‌اند. مستندات نظریه نابرابری دیه با هدف عمده شارع در تحقق عدالت اجتماعی در تضاد است. بیشتر دلایل مورد استناد این نظریه، از نوع روایات آحاد است. محدثین، سند بیشتر این روایات را نامعتبر دانسته­‌اند. به­‌نظر می­‌رسد احکام جزیه و انعقاد قرارداد ذمه با غیرمسلمانان و جزئیات فقهی مربوط بدانها، خصوصاً احکام مرتبط با دیه و قصاص، همگی مربوط به زمان و مکان خاص وضع این احکام بوده و دلیلی بر تسری این احکام به دیگر شرایط زمانی و مکانی در دست نیست. احکام دیه غیرمسلمانان زیرمجموعه احکام متغیر بوده و با تغییر شرایط زمانی و مکانی قابلیت تغییر دارد. گوناگونی روایات صادرشده از منابع روایی در خصوص دیه غیرمسلمانان، گواه محکمی در تأیید این مدعاست. این پژوهش با بررسی توصیفی نظریات فقهای فریقین و تحلیل و نقد دلایل آنها، دین و باور مجنی­‌علیه را در میزان دیه مؤثر ندانسته است. UR - https://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_138335.html L1 - https://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_138335_bc0f434bf9a2e83289de7ea0c2a64a7a.pdf ER -